تحقیق کیفی در مقابل تحقیقات کمی
تحقیق کمی
تحقیقات کمی به‌صورت اعداد و نمودار بیان می‌شوند. برای آزمایش یا تائید نظریه‌ها و مفروضات استفاده می‌شود. از این نوع تحقیق می‌توان برای ایجاد حقایق قابل‌تعمیم در مورد یک موضوع استفاده کرد. روش‌های کمی رایج شامل آزمایش‌ها، مشاهدات ثبت‌شده به‌عنوان اعداد و نظرسنجی با سؤالات بسته است.
تحقیق کیفی
تحقیق کیفی در قالب کلمات بیان می‌شود. برای درک مفاهیم، افکار یا تجربیات استفاده می‌شود. این نوع تحقیق شمارا قادر می‌سازد تا بینش عمیقی در مورد موضوعاتی که به‌خوبی درک نشده‌اند، جمع‌آوری کنید. روش‌های کیفی متداول شامل مصاحبه با سؤالات باز، مشاهدات توصیف‌شده در قالب کلمات و مرور پیشینه است که مفاهیم و نظریه‌ها را بررسی می‌کند.
تفاوت بین تحقیقات کمی و کیفی
| تحقیق کمی | تحقیق کیفی |
| بر آزمون نظریه‌ها و فرضیه‌ها تمرکز می‌کند | بر کاوش ایده‌ها و تدوین یک نظریه یا فرضیه تمرکز دارد |
| از طریق ریاضی و تجزیه‌وتحلیل آماری تجزیه‌وتحلیل می‌شود | با تلخیص، دسته‌بندی و تفسیر تجزیه‌وتحلیل می‌شود |
| عمدتاً به‌صورت اعداد، نمودارها و جداول بیان می‌شود | عمدتاً در قالب کلمات بیان می‌شود |
| پاسخ‌دهندگان زیادی را می‌طلبد | پاسخ‌دهندگان کمتری را می‌طلبد |
| سؤالات بسته (چندگزینه‌ای) پرسیده می‌شود. | سؤالات باز پرسیده می‌شود. |
| اصطلاحات کلیدی آن آزمایش، اندازه‌گیری، عینیت، تکرارپذیری است. | اصطلاحات کلیدی آن درک، زمینه، پیچیدگی، ذهنیت است. |
روش‌های جمع‌آوری داده‌ها
داده‌های کمی و کیفی را می‌توان با استفاده از روش‌های مختلف جمع‌آوری کرد. مهم است که از روش جمع‌آوری داده‌ها استفاده کنید که به پاسخ به سؤالات تحقیق شما کمک کند.
بسیاری از روش‌های جمع‌آوری داده‌ها می‌توانند کیفی یا کمی باشند. برای مثال، در نظرسنجی‌ها، مشاهدات یا مطالعات موردی، داده‌های شما را می‌توان به‌صورت اعداد (مثلاً با استفاده از مقیاس‌های رتبه‌بندی یا تعداد دفعات شمارش) یا به‌عنوان کلمات (مثلاً با سؤالات باز یا توصیف آنچه مشاهده می‌کنید) نشان داد. بااین‌حال، برخی از روش‌ها در یک نوع تحقیق بیشتر از نوع دیگر تحقیق استفاده می‌شوند.
روش‌های جمع‌آوری داده‌های کمی
- نظرسنجی: فهرستی از سؤالات بسته یا چندگزینه‌ای که در یک نمونه (آنلاین، حضوری یا تلفنی) توزیع می‌شود.
- آزمایش‌ها: موقعیتی که در آن متغیرها برای ایجاد روابط علت و معلولی کنترل و دست‌کاری می‌شوند.
- مشاهدات: مشاهده موضوعات در یک محیط طبیعی که متغیرها قابل‌کنترل نیستند.
روش‌های جمع‌آوری داده‌های کیفی
- مصاحبه‌ها: پرسیدن سؤالات باز به‌صورت شفاهی از پاسخ‌دهندگان.
- گروه‌های کانونی: بحث در میان گروهی از افراد در مورد موضوعی برای جمع‌آوری نظراتی که می‌تواند برای تحقیقات بیشتر مورداستفاده قرار گیرد.
- قوم‌نگاری: شرکت در یک جامعه یا سازمان برای مدت‌زمان طولانی برای مشاهده دقیق فرهنگ و رفتار.
- مرور پیشینه: بررسی آثار منتشرشده از نویسندگان دیگر.
چه زمانی باید از تحقیقات کیفی در مقابل تحقیقات کمی استفاده کرد؟
یک قانون کلی برای تصمیم‌گیری در مورداستفاده از داده‌های کمی یا کیفی عبارت است از:
- اگر می‌خواهید چیزی (نظریه یا فرضیه) را تأیید یا آزمایش کنید، از تحقیقات کمی استفاده کنید؛
- اگر می‌خواهید چیزی (مفاهیم، افکار، تجربیات) را بفهمید، از تحقیقات کیفی استفاده کنید.
برای اکثر موضوعات تحقیقاتی می‌توانید روش‌های کیفی، کمی یا ترکیبی را انتخاب کنید. اینکه کدام نوع را انتخاب می‌کنید، بستگی به این دارد که آیا از رویکرد تحقیق استقرایی در مقابل قیاسی استفاده می‌کنید. سؤال (های) تحقیق شما چیست‌اند؛ آیا در حال انجام تحقیقات تجربی، همبستگی یا توصیفی هستید؛ و وضعیت ملاحظات عملی مانند زمان، پول، در دسترس بودن داده‌ها و دسترسی به پاسخ‌دهندگان چگونه است.
یک سؤال پژوهش: رضایت دانشجویان از تحصیلاتشان چقدر است؟
رویکرد تحقیق کمی
شما از ۳۰۰ دانشجوی دانشگاه خود نظرسنجی می‌کنید و از آن‌ها سؤالاتی می‌پرسید: «در مقیاس ۱ تا ۵، چقدر از اساتید خود راضی هستید؟»
شما می‌توانید تجزیه‌وتحلیل آماری را بر روی‌داده‌ها انجام دهید و نتایجی مانند: «دانشجویان به‌طور متوسط به اساتید خود ۴.۴ امتیاز داده‌اند».
رویکرد تحقیق کیفی
شما با ۱۵ دانشجو مصاحبه عمیق انجام می‌دهید و از آن‌ها سؤالات بازمانند: «چقدر از تحصیل خود راضی هستید؟»، «مثبت‌ترین جنبه برنامه تحصیلی شما چیست؟» و «برای بهبود برنامه تحصیلی چه‌کاری می‌توان انجام داد؟» می‌پرسید.
بر اساس پاسخ‌هایی که دریافت می‌کنید، می‌توانید سؤالات بعدی را برای روشن کردن مسائل بپرسید. شما تمام مصاحبه‌ها را با استفاده از نرم‌افزارهای رونویسی به نوشته تبدیل می‌کنید و سعی می‌کنید، اشتراکات و الگوها را بیابید.
رویکرد روش‌های ترکیبی
شما مصاحبه‌هایی انجام می‌دهید تا بفهمید دانش آموزان چقدر از تحصیل خود راضی هستند. از طریق سؤالات باز، چیزهایی را می‌آموزید که قبلاً هرگز به آن‌ها فکر نکرده‌اید و بینش جدیدی به دست می‌آورید. بعداً از یک نظرسنجی برای آزمایش این بینش‌ها در مقیاس بزرگ‌تر استفاده می‌کنید.
همچنین می‌توان با یک نظرسنجی شروع کرد تا روندهای کلی را پیدا کرد و سپس مصاحبه‌هایی را برای درک بهتر دلایل پشت روندها انجام داد.
نحوه تجزیه‌وتحلیل داده‌های کمی و کیفی
داده‌های کمی یا کیفی به‌خودی‌خود نمی‌توانند چیزی را ثابت یا نشان دهند، اما باید تجزیه‌وتحلیل شوند تا معنای آن در رابطه با سؤالات تحقیق نشان داده شود. روش تجزیه‌وتحلیل برای هر نوع داده متفاوت است.
تجزیه‌وتحلیل داده‌های کمی
داده‌های کمی بر اساس اعداد است. ریاضی ساده یا تجزیه‌وتحلیل آماری پیشرفته‌تر برای کشف اشتراکات یا الگوهای موجود درداده ها استفاده می‌شود. نتایج اغلب در نمودارها و جداول گزارش می‌شود.
از برنامه‌هایی مانند Excel، SPSS یا R می‌توان برای محاسبه موارد زیر استفاده کرد:
- نمره میانگین
- تعداد دفعاتی که یک پاسخ خاص داده‌شده است؛
- همبستگی یا علیت بین دو یا چند متغیر؛
- پایایی و اعتبار نتایج
تجزیه‌وتحلیل داده‌های کیفی
تجزیه‌وتحلیل داده‌های کیفی دشوارتر از داده‌های کمی است. به‌جای اعداد از متن، تصویر یا فیلم تشکیل‌شده است.
برخی از رویکردهای رایج برای تجزیه‌وتحلیل داده‌های کیفی عبارت‌اند از:
- محتوای کیفی: ردیابی وقوع، موقعیت و معنای کلمات یا عبارات را تحلیل محتوی کیفی گویند؛
- مضمون: منظور از تحلیل مضمون بررسی دقیق داده‌ها برای شناسایی مضامین و الگوهای اصلی است؛
- گفتمان: مطالعه نحوه عملکرد ارتباطات درزمینهٔ های اجتماعی به تحلیل گفتمان اشاره دارد.
Streefkerk, Raimo (2019). Qualitative vs. quantitative research. scribbr